Czym są fundusze inwestycyjne?
Odpowiedź ogólna jest bardzo prosta – fundusz to miejsce, w które wkładamy pieniądze, one tam pracują, a po określonym czasie wyjmujemy zainwestowane pieniądze razem z zyskami. Odpowiedź szczegółowa na to pytanie może wielu osobom przynieść pewne trudności, dlatego w tym dziale podzielimy się z Tobą podstawowymi informacjami na temat funduszy inwestycyjnych.
Fundusz inwestycyjny to osoba prawna, której przedmiotem działalności jest umożliwianie kupna jednostek uczestnictwa, a następnie lokowanie zebranych środków pieniężnych w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Uczestnik poprzez wpłacanie środków do funduszu nabywa jego jednostki uczestnictwa (j.u.). Warto w tym momencie zaznaczyć, że fundusz inwestycyjny to „worek z pieniędzmi”, którym zarządza Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (TFI), pobierając od inwestorów opłaty za zarządzanie czyli ustalanie jakie aktywa i w jakim procencie mają wejść w skład danego funduszu. Na rynku spotykamy się z wieloma typami funduszy, najczęściej mamy do czynienia z funduszami pieniężnymi, obligacyjnymi, mieszanymi i akcyjnymi, często możemy usłyszeć także nazwy „fundusz aktywnej alokacji” bądź „alternatywnego inwestowania”.
Fundusze pieniężne (fundusze gotówkowe) inwestują swoje środki w krótkoterminowe instrumenty rynku pieniężnego o terminie wykupu nieprzekraczającym jednego roku, takie jak: bony skarbowe, bony komercyjne, certyfikaty depozytowe itp. W tych funduszach nie ma wahań cen, ale uzyskiwany w nich dochód jest niższy. Najbezpieczniejsze z tych funduszy, inwestują w papiery wartościowe emitowane lub gwarantowane przez Skarb Państwa i Narodowy Bank Polski, co pozwala na zachowanie bardzo wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Część aktywów funduszu mogą stanowić dłużne papiery wartościowe emitowane przez przedsiębiorstwa. Fundusze pieniężne oceniane są jako fundusze o bardzo niskim poziomie ryzyka.
Fundusze obligacyjne inwestują podobnie do funduszy pieniężnych, lecz posiadają w swoim portfelu głównie instrumenty o terminie zapadalności powyżej jednego roku. Mogą różnić się między sobą horyzontem czasowym obligacji, w które inwestują, przez co, także ryzykiem związanym z wiarygodnością emitentów obligacji. W portfelu funduszu obligacyjnego znaleźć można również obligacje przedsiębiorstw, które w zamian za wyższą rentowność niosą ze sobą większe ryzyko utraty kapitału. Fundusze obligacyjne charakteryzuje niski poziom ryzyka.
Fundusze mieszane (zrównoważone, stabilnego wzrostu) to fundusze posiadające akcje i obligacje. W strukturze portfela dominują różne proporcje – fundusze stabilnego wzrostu posiadają najczęściej około 70% akcji i 30% obligacji. Budowa portfela zrównoważonego jest podobna do stabilnego wzrostu, z tą różnicą, że fundusz zrównoważony lokuje więcej - około 50-60% aktywów - w akcjach. Wahania wartości funduszy mieszanych są mniejsze od zmian indeksów giełdowych, lecz zapewniają one złudne bezpieczeństwo – podczas bessy tracą mniej niż fundusze akcyjne, ale podczas hossy odrabianie strat jest o wiele wolniejsze. Ta grupa posiada umiarkowany poziom ryzyka.
Fundusze akcyjne lokują większość aktywów – od 70% do nawet 100% - w ryzykowne instrumenty finansowe (akcje, instrumenty pochodne). Fundusz inwestuje w wiele spółek, przez co ryzyko straty jest mniejsze niż podczas samodzielnego inwestowania w akcje. Jeżeli fundusz akcyjny inwestuje w akcje z danego sektora (np. surowce, złoto, nieruchomości), możemy spotkać się z nazwą sektorowy. Najważniejszą rzeczą o jakiej musimy pamiętać jest fakt, że przynoszą ponadprzeciętne wyniki w czasie hossy, generując zazwyczaj duże straty w czasie załamania rynku. Poziom ryzyka duży.
Dodatkowo możemy spotkać:
Fundusze aktywnej alokacji w założeniu dynamicznie przemieszczają aktywa pomiędzy instrumentami agresywnymi (np. akcje) do instrumentów bezpiecznych (np. obligacje). Ma to na celu maksymalne wykorzystanie zmian koniunktury panującej na rynku kapitałowym prowadząc do wzrostów zarówno w czasie bessy jak i hossy. Niestety z doświadczenia (i wykresów) wiemy, że radzą sobie z tym zadaniem raczej średnio.
Fundusze alternatywnego inwestowania mogą inwestować w instrumenty pochodne i otwierać tzw. „krótkie pozycje” czyli zarabiać na spadkach danych instrumentów.